Van Poesjkin tot Poetin en snel terug

Op 10 juli 2013 heeft Aleksej Navalnyj, bekend van zijn blog over de graaicultuur van de overheidspartij, bij het kiescomité Mosgorizbirkom de nodige handtekeningen neergelegd om zich verkiesbaar te stellen tot burgemeester van Moskou. Ik was in de buurt en kon zien hoe dat in zijn werk ging: de goed vertegenwoordigde politiemacht liet aan het honderdtal mensen dat Navalnyj begeleidde met een megafoon weten dat hun actie (er waren geen spandoeken en er werden aanvankelijk geen slogans gescandeerd) “niet goedgekeurd” was, waarna ze Navalnyj met een man of vijf een politiebusje insleurden. De massa liet zich niet intimideren.

Korte tijd daarop werd Navalnyj weer vrijgelaten – kennelijk werd de politieactie door hogerhand te ijverig bevonden. Toen gaf hij deze korte speech (hij was zo vriendelijk om ditmaal net voor mijn neus te gaan staan):

Daarna trokken Navalnyj en zijn medestanders door Moskou om brochures over zijn programma uit te delen aan de Moskouse kiezers. Dit meisje deed dat met een bijzondere hartstocht:

Dit is het filmpje dat het campagneteam van Navalnyj van zijn eerste verkiezingscampagnedag maakte. De lichte toon contrasteert met de grimmige sfeer waarin de campagne begonnen was (van de pogingen tot intimidatie door de politie is niets in het filmpje terecht gekomen – Navalnyj profileert zich niet als martelaar):

Een dikke week later, op 18 juli 2013, werd Navalnyj na een (eerste) schijnproces in Sovjetstijl veroordeeld tot vijf jaar vrijheidsberoving, wat in Rusland behalve een praktisch ook een formeel beletsel vormt om nog een politieke carrière na te streven. Van zodra dat vonnis in werking treedt (dat was 18 juli al het geval, maar na massaal straatprotest van Moskovieten werd die beslissing tot nader order geannuleerd) – wat een administratieve beslissing is – verdwijnt Navalnyj achter slot en grendel.

Navalnyj en zijn echtgenote na het horen van het vonnis van 18 juli 2013.

Voor zijn strijd tegen de overheidscorruptie, die ook effectief vruchten heeft afgeworpen, betaalt Navalnyj een dure prijs. Of het Kremlin ooit de rekening voor zijn lafheid zal worden gepresenteerd, valt moeilijk te voorspellen. In ieder geval komen dergelijke overduidelijk politiek gemotiveerde processen de populariteit van Poetin bij de Moskovieten niet ten goede. Daartegenover staat dan weer dat het charmeoffensief jegens de bevolking, dat een decennium geleden door de machthebbers gelanceerd werd, stapsgewijs vervangen wordt door de vanonder het stof gehaalde duimschroeven – wat voorlopig in het algemeen beschouwd hetzelfde effect oplevert (collectieve gedweeheid).