Kirill Medvedev (1975, Moskou) is bij ons bekend als neomarxistisch dichter, activist en essayist dankzij de bij Leesmagazijn verschenen bundels Alles is slecht: gedichten, essays, acties (2014) en Biopolitiek (2017). Zijn gedichten, geschreven in vrije vers, zijn rauw, onopgesmukt. In zijn analyses is hij vlijmscherp voor de Russische intelligentsia, die hij al twee decennia lang een flagrant gebrek aan politiek bewustzijn verwijt.
Enige tijd na de invasie van de Russische troepen in Oekraïne van 24 februari 2022 reisde Medvedev naar België. Hij stond er zijn echtgenote, de gelauwerde cineaste Anna Moiseenko (die momenteel een documentaire maakt voor Clin d’oeils films), bij toen ze er van hun zoontje beviel. Op 23 september 2022 trad hij op in Brussel tijdens de opening van de internationale poëziemarkt Poetik Bazar. Behalve eerder gepubliceerd werk droeg hij er ook nieuwe weerspannige verzen voor. Op vraag van de organisator, het literatuurhuis Passa Porta, vertaalde ik ze in het Nederlands. Ze zijn opgenomen in het nieuwste nummer (91) van Tijdschrift voor Slavische Literatuur.
A propos, in 2023 verschijnt bij Leesmagazijn in het Nederlands vertaald werk van een dichter die sterk beïnvloed is door het vroege werk van Medvedev, namelijk Igor Bobyrev (die we eerst in het Russisch uitgeven). Het grootste verschil tussen beiden is dat de laatstgenoemde een tragedie beschrijft: het leven in de stad Donetsk. Later meer daarover.
///
Enkel op facebook gaat alles goed met mij,
geslaagde kiekjes vanop mooie plekken,
interessante gedachten, reisjes, respect van veel friends,
aan elke westerse universiteit, waar ik maar wens,
kan ik starten zonder examens,
maar mijn leven loopt helemaal anders:
een ongestructureerde zooi,
de sleur van de cafés,
dan mijn pa, mijn ma, hun gezeur,
op mijn eentje kreeg ik de huur niet bij elkaar,
een intellectueel beroep is kwetsbaar,
intellectuele eigendom is kwetsbaar,
mannen zijn infantiel, niet om aan te zien, maar wel brutaal,
er zijn er goeie bij, maar bijna nooit ben ik bevredigd,
terwijl een schuldgevoel daarover me pijnigt,
fuck hem, denk je, maar dan moet je ook nog eens opboksen
tegen die kutzooi die me voortdurend tegenwerkt,
die voortdurend tegenwerkende kutzooi.
Zo zit het offline. Maar is op facebook niet alles beeldmooi?
Ik heb altijd openlijk over die dingen kunnen praten,
maar het is nu eenmaal niet netjes om de hele tijd te kijven.
Rusland, Rusland, mijn moederland, is ziek.
Laat het hemelse leger mij inlijven.
///
Enkel revolutie
Zo, zeggen we,
op dit punt is revolutie onze enige optie.
Enkel revolutie
kan ons op dit punt nog helpen
in onze appartementen rond te hangen.
Enkel revolutie kan ons nu nog in staat stellen
op sociale media te zitten zeuren
dat het allemaal niets uithaalt.
Enkel revolutie kan ons nu nog helpen te ruziën,
de ander voor rotdefaitist uit te maken.
Ten langen leste zal enkel zij ons met de vraag confronteren:
moeten we hem smeren, vandaag of morgen?
Enkel revolutie.
Enkel revolutie helpt ons vandaag
ons in boeken te begraven.
Enkel zij maakt dat wij
ons compromisloze radicalen kunnen voelen
of beheerst en wijs,
anders konden we dat hele gedoe gewoon de rug toekeren.
Maar daartoe is voorlopig geen kans,
ga mee protesteren, kameraad,
blijf niet zitten
op je praatzieke opportunistische reet.
///
Allemaal zigeuners
Allemaal zigeuners woonden in de 1-Meistraat.
Allemaal Russen woonden in de Sovjetstraat.
De 1-Meistraat konden we maar beter mijden.
Af en toe hadden we scheld- en vechtpartijen.
Via de tuinen grensde ons huis aan dat van zigeuners.
Ze glipten ons territorium binnen voor onze appels.
Op de plaats waar ze onze tuin insprongen vanop het hek,
plaatste mijn opa een val: een in het gras verstopte plank
waaruit een stel nagels omhoog stak.
Eén zigeuner, Valerka, was onze vriend,
speelde voetbal met ons mee.
Hij bracht nog zigeuners mee.
Een keer, ’s avonds laat, terwijl ik met vrienden op een bankje zat,
liep een zigeunermeid door onze straat.
Terwijl op haar het licht viel van de maan,
trok ze haar lange rok op, bijna tot aan haar middel.
Ik sliep op het terras, waar het rook naar onze appels.
Even hoorden we vanop het dak luid getrappel.
Zigeuners, dachten we, maar het waren katten,
een onwaarschijnlijk kabaal, een akoestisch effect,
waarschijnlijk te wijten aan het leien dak.
Enkele jaren geleden bezocht ik met kameraden dat stadje,
om er een documentaire te draaien over de plaatselijke verkiezingen.
Daarin kreeg de anti-zigeunerkandidaat de volle steun
Готовится к выходу в тамиздате: Бобырев, Игорь. «Метро и мобилизация». Берлин/Амстердам: издательство «LMVerlag», 2023. 196 с. Под редакцией П. Булоня. ISBN: 978-90-833037-1-0.
Игорь Бобырев – русскоязычный поэт, оказавшийся меж двух огней. Его стихи и судьба – это стихи и судьба настоящего современного «проклятого поэта».
Он родился в Донецке в 1985 году. Окончил исторический факультет Донецкого национального университета. После начала войны в Донбассе продолжает жить в родном городе.
Писать стихи начал в возрасте двадцати лет. Его свободный стих напоминает ранние работы московского поэта Кирилла Медведева («Все плохо», «Вторжение»), оказавшего на него влияние. Публиковался в журналах «Новый мир» и «Волга». В 2016 году в книжной серии альманаха «Транслит» и «Свободного марксистского издательства» вышел его сборник «Все знают, что во время войны в мою квартиру попал снаряд».
Сборник «Метро и мобилизация» состоит из стихотворений, написанных во время войны и пандемии ковида – в период с марта 2021 по сентябрь 2022 года. Это интимные миниатюры о личной жизни в охваченном войной городе. Гомосексуальные приключения автора также являются повторяющейся темой его новой поэзии.
ОТЗЫВЫ О КНИГЕ «МЕТРО И МОБИЛИЗАЦИЯ»
Дмитрий Волчек, поэт, переводчик, главный редактор сайта Радио Свобода:
Перед вами книга, написанная в городе, который в 2014 году стал одним из самых опасных и несчастных городов на свете. Когда за тобой повсюду охотится смерть, ты становишься поэтом, чтобы ее заколдовать и обмануть.
Кирилл Медведев, поэт, активист, переводчик, издатель:
«Живите там, где жить нельзя!» – рекомендовал молодым поэтам классик советского концептуализма Дмитрий А. Пригов. Постсоветская история как судьба догнала поэта Игоря Бобырева, сделав его город Донецк местом, где почти невозможно жить и где можно, при определенном упорстве, быть полностью свободным в поэзии.
Антон Очиров, поэт, художник, куратор:
В воюющем Донецке Игорь Бобырев нашел самое важное – возможность личной речи. Эта речь, балансируя между фигурами риторики, самоограничениями и отстаиванием персональной этики, удивительным образом открывает непосредственную реальность, воспринимаясь одновременно как свидетельство и документ. Так же она служит наглядным подтверждением того, как в поэтическом «промысле» заложена опция «спасения», то есть возможности выживания под исключительно травмирующим катком «большой истории».
A couple of weeks ago, my article ‘From One Jail to Another. Pavlensky’s Arson of the Bank of France as (Un)Successful Cultural Transfer and Self-Translation’ was published in a special issue of the journal Interférences littéraires, entitled Paradoxes and Misunderstandings in Cultural Transfer/Paradoxes et malentendus dans les transferts culturels.
My contribution is about the Russian artist Pavlensky. In order to protest the power of French bankers, in October 2017 he set fire to a branch of the Bank of France, at the Place de la Bastille in Paris. In my article, I propose to consider this action as a case of self-translation.
Special thanks to Capucine Henry, who kindly granted me the reproduction rights of this photo.
“C’est bien dans l’optique de s’émanciper des cadres nationaux que Pieter Boulogne propose une ouverture du concept de transfert à un ensemble de pratiques intersémiotiques, inter- et intralinguistiques, qu’il entend lier à une compréhension élargie du concept de traduction en traductologie. L’étude de cas présentée ici se réfère à une péripétie récente de la longue histoire culturelle entremêlée de la Russie et de la France, soit une performance spectaculairement subversive de l’artiste russe Pyotr Pavlensky à Paris en octobre 2017. À l’occasion du centième anniversaire de la Révolution d’Octobre, ce dernier, exilé en France, a mis le feu au siège de la Banque de France. Bien que cette action n’ait pas été perçue comme une transposition de l’esprit révolutionnaire, il y a matière à l’analyser comme un « auto-transfert », voire une sorte d’« auto-traduction ». Car l’un des textes sources, pour ainsi dire, de Pavlensky était une performance réalisée auparavant à Moscou : l’incendie qu’il avait perpétré au siège du FSB, le service fédéral de sécurité de la fédération de Russie. Un des paradoxes politiques exposés ici est que l’un des symboles de l’opposition artistique au Kremlin, accueilli en France au nom de la liberté d’expression face aux régimes totalitaires, a fini par se retrouver derrière les barreaux français. Mais sous l’angle de l’histoire des transferts culturels inscrit dans le long terme, la réception de la performance de Pavlensky s’inscrit dans une tradition de longue durée d’un « paradigme romantique » et national. Tandis que l’art de Pavlensky actualise, dans son projet, la diffusion de l’artefact démocratique et culturel des « idées de 1789 » et perpétue dans ce sens la tradition des échanges franco-russes, son accueil en France méconnaît la tradition transnationale des avant-gardes dans laquelle il réaffirme, en acte, son inscription radicale et de gauche. Dans cette perspective, le transfert, vu sous divers angles, est échec et succès à la fois, mais avant tout bien circulation et transformation, dans le sens de la plus grande mobilité et hospitalité du concept.”
Van Poesjkin tot Poetin en snel terug 