Onder de titel ‘Treindromen’ bespreekt Karen Billiet in De Standaard der Letteren (9 maart 2017) de Russische novelle De Manon Lescaut van Tourdeille:
“Een klinkende naam in de Russische literatuur is hij niet, Vsevolod Petrov (1912-1978). Hij was hooguit bekend vanwege zijn werk als kunsthistoricus. In 2006 openbaarde een Russisch tijdschrift zijn novelle De Manon Lescaut van Tourdeille, nu beschikbaar in een prachtige vertaling van slavist Pieter Boulogne.
Petrov schreef het werk vermoedelijk in 1946. Hij deelde de tekst met vrienden, maar ondernam geen stappen om te publiceren. Als jongeman had hij gezien wat de avant-gardistische schrijvers in Sint-Petersburg overkwam tijdens de Grote Terreur. Wellicht bleef hij liever onder de radar. Zijn novelle stond immers haaks op het socialistisch realisme dat Stalin predikte.
Het is een tegendraadse repliek op Reisgenoten, een roman die razend populair was in de naoorlogse Sovjet-Unie. Daarin vertelde Vera Pannova over een hospitaaltrein tijdens de Tweede Wereldoorlog. De personages waren modelburgers die moedig hun patriottische plicht vervulden.
Ook bij Petrov draait het om een hospitaaltrein, maar dan wel eentje die dagenlang blijft stilstaan in het winterse landschap. De passagiers duiken als een stelletje angsthazen weg voor vijandelijke bommen en vervallen tussendoor in ruzie en geroddel. Aan boord is ook een dromerige militair met een reactionaire liefde voor Goethe.
Hij bezweert zijn angstaanvallen door in een 18de-eeuwse fantasiewereld te vluchten. De treinhalte Toerdej doopt hij om in een Bretoense stad, Tourdeille. De verpleegster op wie hij verliefd wordt, vereenzelvigt hij met Manon Lescaut. Net als het personage van Abbé Prévost houdt ze er verschillende minnaars op na. Hun idylle volgt een al even hobbelig parcours als de trein.
Petrov schept een melancholisch portret van een man vol innerlijke onrust en een wereld die omgewoeld is door de oorlog. Een mooie ontdekking.”
Vsevolod Petrov. De Manon Lescaut van Tourdeille. Kroniek van een liefde. Met een nawoord door Oleg Joerev. s.l.: Leesmagazijn, 2017. Vertaling uit het Russisch door Pieter Boulogne.
Lees hier de eerste hoofdstukken. Je vindt een exemplaar van De Manon Lescaut van Tourdeille in de rekken van de betere boekhandel, of in de webshop van de uitgever (of bij bol.com als je weinig geduld hebt).
Van Poesjkin tot Poetin en snel terug 